notatki z teoretycznych podstaw kształcenia

kwiatekw11 · Gaduła

OTO FULL NOTATKI OD SUCHOŃSKIEGO MIŁEGO CZYTANIA POLECAM SIE NA PRZYSZŁOŚĆ
WYKŁAD nr I
Czym jest dydaktyka? - jest częścią pedagogiki i określa się ją dzisiaj jako ogolną teorię nauczania, uczenia się i samokształcenia. Jedni twierdzą, że za ojca dydaktyki można uzać Arystotelesa (IV wiek p.n.e.) inni zaś, że greckiego poetę Hesioda (VII wiek p.n.e.)
DIDASKO – uczę
w czasach nowożytnych podkreśla się rok 1613, kiedy niemiecki językoznawca JUNG wspólnie z HELNIDEM napisali „krótkie sprawozdanie dydaktyki, czyli sztuki nauczania”.
Jan Amos Komeński – (1592-1676)jest ojcem dydaktyki, stworzył wiekie dzieło „Wielka Dydaktyka” - jego stwierdzenie : „nie można oddzielić nauczania się od wychowania” do dziś wywołuje kontrowersje.
Jan Fryderyk Herbert XIXw – opracował „teoretyczne podstawy kształcenia”
odmiany dydaktyki:
-dydaktyka ogólna, – jest to ogólna teoria nauczania, uczenia się, samokształcenia
-dydaktyka szczegołowa, - jest to nauczanie w poszczególnuch fazach rozwoju, wieku (przedmioty, szkoły, media).
Dydaktyki szczegółowe – nazywa się subdyscyplinami poszczegolnych przedmiotów

Współczesne terminy i pojęcia dydaktyczne:
1.kształcenie – najczęściej przyjmuje się szerokie określenie terminu, że kształcenie to czynność, której efektem jest odziaływanie na trzy sfery działalności człowieka:
- sfera intelektualna
- sfera emocjonalna
- sfera działań praktycznych
kształcimy i rozwijamy intelekt poprzez te trzy sfery.
2.ksztalcenie wielostronne – twórcą tej teorii i tego pojęcia jest Wincenty OKOŃ, twierdzi on, że istnieją cztery drogi uczenia się:
- przez przysfajanie gotowych informacji,
- przez odkrywanie nowych informacji,
- poprzez przeżywanie,
- poprzez działanie,
ETAPY:
sytuacja problemowa jest to uświadomienie sobie, że nie posiadamy pełnej wiedzy na jakiś temat, ale posiadamy wiedzę cząstkową, (np. Czego nie wiem, jaki problem chcę rozwiązać, jak ten problem rozwiązać przy pomocy problemów, pytań szczegółowych)
musimy przejść przez pewne etapy myślenia aby rozwiązać problem (kształtowanie wielostronne)
3. kształcenie ustawiczne – jest to zasada, która mówi, że kształcimy się przez całe życie, zakłada ono stałe pogłębianie i poszerzanie kwalifikacji zawodowych, a także wiedzy ogólnej.
4. kształcenie równoległe – istnieją dwa nurty kształcenia;
kształcenie szkolne
kształcenie poza szkolne (nurt ksztalcenia równoległego)
5. kształcenie multimedialne – media oddziaływują na różne receptory, na wzrok, słuch. Media słowne i obrazowe nie zawsze występują razem.

WYKŁAD nr II
1.Kształcenie strukturalne
BRUNER- „proces kształcenia”-1964
proces kształcenia powinien przebiegać w dwóch grupach:
wiedza uogólniona (pojęcia, prawa, zasady, definicje)
wiedza szczegółowa (nazyw, nazwiska, daty, miejsca)
algorytmy dydaktyczne
algorytm- to niezawodny przepis, ktory określa jaki ciąg operacji należy kolejno wykonywać aby rozwiązać określne zadanie-określony problem :
definicja-przykład-definicja (najlepiej przedstawione)
przykład-definicja-przykład
definicja-przykład
przykład-definicja
skuteczność informacji przekazywanych przy pomocy receptora wzrokowego:
doświadczenia bezpośrednie-modele symulacyjne-programy TV-obrazy statyczne-symbole wizualne
to co samemu się ogląda na ekranie lub np. W muzeum
tłumaczy jak należy rozumieć np. Potwierdzanie
EKFORIA:
nadawca – odbiorca
Od czego zależy skuteczność przekazywanych informacji ?
1.osoba przekazująca informacje jest zainteresowana tym co mówi
2.jeśli przekazujemy informacje nie na ten temat, więcej niż ma przekazać
3.człowiek może przyjąć jedynie część informacji, a resztę odrzuca
4.czlowiek nie przyjmuje informacji, które już posiada, od razu pojawia się sygnał (ja już to wiem)
5.na początku powinny być przekazywane informacje najciekawsze
czynniki zakłócające informacje:
powtarzanie pewnych sformułowań
haotyczny sposób prowadzenia zajęć
problemy natury technicznej
Czym jest wiedza i jak powstaje?
Dane – informacje – wiedza – mądrość
Cele Kształcenia:
KANT : „cele bez treści są puste, a treści bez celu są puste”
TELEOLOGIA- gec. TELE-cel, LOGOS-nauka – zajmuje się celami kształcenia.
Cel kształcenia-to świadome, z góry oczekiwane i konkretne efekty edukacji. Czyli celem jest to co będzie konkretnie osiągnięte .
Operacjonalizacja- zdyscyplinowanie celów
Podział celów kształcenia:
1.perspektywiczny- ogólne sformułowanie (do czego zmierzamy)
2.etapowy- jakie etapy do tego prowadzą(np.poszczególne przedmioty)
3.operacyjny- dot. Tych zajęć, ktore mamy prowadzić
TAKSONOMIA CEL – hierarhiczne podporządkowanie sobie poszczególnych celów
1.Taksonomia BLOOMA: 2. Taksonomia OKONIA
- wiedza, - wiedza
- zrozumienie - analiza
- zastosowanie - synteza
- analiza - zrozumienie
- synteza - zastanowienie
- ocena - ocena

do obydwu tych taksonomii w obecnym czasie powinniśmy dodać jeszcze motywację.
Analizę i syntezę można zastąpić jednym pojęciem – myśleniem.

Jakie czynniki wpływają na formułowanie celów kształcenia ?
Odp. Charakter epoki, w której żyjemy (obecnie są to czasy ponowoczesne)

ZASADY KSZTAŁCENIA (NAUCZANIA)
zasady kształcenia- to ogólne normy postępowania, które określają w jaki sposób należy realizować cele dydaktyczne.
TYPOLOGIA ZASAD KSZTAŁCENIA :
zasada poglądowości – 1. jeśli o czymś chcesz mówić, to pokaż jak to wygląda- Jan Komeński, 2. od konkretu do abstrakcji
zasada przystępności – mowi o tym , że treści kształcenia biorąc pod uwagę dobór słownictwa, aparatury pamięciowej powinny być dostosowane do możliwości poznawczych odbiorcy
zasada systematyczności – najlepsze efekty w kształceniu uzyskujemy ucząc się systematycznie w małych odcinkach czasowych,
zasada samodzielności – najtrwalej przyswojona wiedza i najdłużej funkcjonująca, to wiedza zdobyta samodzielnie
zasada wiązania teorii z praktyką – treści, ktore zdobywamy w procesie kształcenia powinny być użyteczne albo w życiu obywatelskim, prywatnym albo zawodowym
zasda stopniowania związana z zasadą programowania – aby skutecznie się kształcić trzeba planować kolejne kroki od najprostszych do najtrudniejszych
zasada indywidualizacji – nie należy tracić z pola widzenia ani tych gorszych ani tych lepszych
zasada motywacji
zasada integracji – wszystko jest ważne i dlatego powinniśmy integrować informacje ktore docierają do nas z różnych źródeł

KRYTERIA DOBORU TREŚCI INFORMACJI
Treści kształcenia – na to pojęcie składa się całokształt podstwaowych wiadomości i umiejętności, które człowiek powinien posiadać uczestnicząc w określonej formie edukacji .

PEDAGOGICZNE TEORIE DOBORU TREŚCI KSZTAŁCENIA (KUPISIEWICZ):
materializm dydaktyczny – potrzeba przekazywania jak największego zespołu informacji ( należy samemu regulować potrzebę przyswajania informacji )
FORMALIZM DYDAKTYCZNY – formalne podejście – powinniśmy takie treści formować , które służą rozwojowi człowieka
utylitaryzm dydaktyczny – nie należy “spuszczać z oka” studentów , którzy w jakiś sposób wyprzedzają i tych , którzy odstają
- egzemplaryzm dydaktyczny – zdobytą wiedzę należy grupować w tzw. Węzły dydaktyczne żebys ię nie pogubić, należy wskazywać na powiązania , jakie są pomiędzy różnymi dziedzinami wiedzy

KRYTERIA DOBORU TREŚCI KSZTAŁCENIA

naukowe- treści kształcenia ( informacje) powinny uwzględniać aktualny poziom wiedzy , aktualny
stań badań
dydaktyczne – każdy autor pisząc coś, powinien mieć przed oczyma nie tylko fiszki, ale również
odbiorcę
społeczne – treści kształcenia powinny być dostosowane do potrzeb epoki, w której żyjemy

Akty prawne wymagające powyższych kryteriów a w szczególności krteriów społecznych:
krajowy akt prawny
deklaracja wiedeńska 09.10.1993 r.

Jak egzekwować kryteria ( szczególnie społeczne)?
CENZURA NARODOWA – nie powinniśmy upowszechniać treści , które szkodzą naszemu narodowi

WIODĄCE METODY KSZTAŁCENIA
CHARAKTERYSTYKA WIODĄCYCH METOD KSZTAŁCENIA
METODY KSZTAŁCENIA-jest to wypróbowany i sytematycznie stosowany układ czynności przekazującego informacje i odbiorców, realizowany świadomie w celu spowodowania zmian w wiedzy i umiejętnościach słuchaczy.
PODZIAŁ METOD KSZTAŁCENIA:
1.metoda wprowadzania w nowe informacje
2.metody utrwalania
3.metody kontroli i oceny
METODY POZWALAJĄCE ZDOBYWAĆ NOWE INFORMACJE:
1.metody podające (wykład, opowiadanie, opis)
a/wykład- jedna z metod prowadzenia zajęć, przekazuje się informacje w sposób logiczny, systematyczny, najczęściej bez odwoływania się do wiedzy słuchaczy.Wykład posiada 3 fazy:
-faza organizacyjno-motywacyjna (temat zajęć, określić cele z efektem motywacyjnym, plan wykładu)
-faza realizacji (rozwijanie zasygnalizowanego tematu zgodnie z planem)
-faza podsumowania i końcowe wnioski
b/opowiadanie- odmiana wykładu, używanie języka obrazowego,potocznego, jak najmniej terminów naukowych
c/opis-kiedy mamy do dyspozycji urządzenie, które trzeba opisać, przybliżyć słuchaczom
2.metody poszukujące-pogadanka, dyskusja-studenci pod kierunkiem prowadzącego sami dochodzą do informacji
a/pogadanka – rozmowa nauczająca, której głównym narzędziem są pytania, ukierunkowują pracę myślową słuchaczy np. pytania własne uczniów
b/dyskusja – jest formą zbiorową wymiany poglądów, zbiorowego myślenia
ODMIANY DYSKUSJI:
dyskusja akademicka – temat nie jest ważny, nie prowadzi do niczego
dyskusja w której górnym argumentem są cytaty wybranych autorytetów (głównie w śreniowieczu), jest to dyskusja scholastyczna
dyskusja robocza celem jest tylko zbliżenie poglądów, nie jest ważny sposób prowadzenia
dyskusja panelowa – na jeden temat wypowiadają się przedstawiciele różnych dziedzin wiedzy
dyskusja pośrednia – duża grupa jest podzielona na mniejsze i każda z nich rozpatruje ten sam problem, następnie przedstawiciel każdej z grup przedstawia jej poglądy
dyskusja dydaktyczna – celem jest dązenie do kultury dyskusji, czyli tego co brak we wspołczesnym życiu
metody pracy pod kierunkiem-studenci pod kierunkiem prowadzącego dochodzą do informacji za pomocą dostarczonych materiałów
metody stawiania i rozwiązywania problemów – ma nam pokazać model racjonalnego myślenia
metody gier dydaktycznych – próba przeniesienia na grunt kształcenia form zabawy
POZIOMY KOMUNIKOWANIA:
1.komunikowanie intrapersonalne – rozmowa samego z sobą np. zastanawianie się, myślenie
2.komunikowanie interpersonalne – w małej grupie, wśród tych do, których mamy zaufanie, wąski krąg ludzi, z którymi możemy rozmawiać
3.komunikowanie grupowe – jesteśmy w pewnym okresie w jakiejś grupie formalnej lub nieformalnej i chcemy być przywódcami
4.komunikowanie instytucjonalne – za pośrednictwem instytucji np. oświata – dialog z odbiorcami
5.komunikowanie masowe – my adresujemy informacje za pośrednictwem mediów, potrzebne jest komunikowanie się odpowiednim językiem
WSKAZANIA JAK POSŁUGIWAĆ SIĘ JĘZYKIEM:
ilość- nie mów więcej na dany temat niż potrzeba
jakość- mów tylko to w co wierzysz, co jest prawdą i masz na to dowody
trafność- mów tylko to co ma związek z daną rzeczą
sposób- unikaj zawiłości bądź zwięzły

Laughing